ГЭСЭР бол БӨӨ, бугшмал

ГЭСЭР бол БӨӨ,    бугшмал

            Бас л тун сонирхолтой, хайхамшигтай юм боллоо.

            108 бөөлөөний 5 дахь өдөр буюу миний 14 дөх бөөлөөний үеэр Хатан өжий надад хоёр үүрэг өгсний нэг нь “ГЭСЭР” туульсыг унших байлаа. \Би гадагшаа явдаг ажилтай болохоор Дээдсийн зөвшөөрлөөр бөөлөөгөө шахуу хийж байгаа\. Өнөөдөр 72 дахь бөөлөөгөө хийлээ.  Өчигдөр хүртэл дээрх үүргээ бараг мартчихсан гэсэн үг, тэр үедээ ийм үүрэг өглөө гээд бусадтайгаа чаталж байснаас түүнийгээ яваандаа хийнэ гээд арагш нь тавьсан залхуу хүн би. Баахан хуучин ном худалдаж авахад аль нэгэн дээр нь Гэсэр тууж байсан боловч эрээд олоогүй. Сондор удган энэ тууж байгаа шүү гэхэд заа гээд л өнгөрсөн юм.

            Юу болсон юм бүү мэд, гэнэт өчигдөр \29/XI\ үдээс хойш интернетээс хайгаад Гэсэрийг олон хувилбараар нь олж хамгийн хүнд хэллэгтэйг нь оройжин уншлаа. Эхлээд ч үйл явдлуудыг нь бодоод яваад байлаа, ядаж  PDF File (.pdf)-аар бичсэн нь үг үсгийн бөөн алдаа. Үлгэр, гэхдээ ойрхон, бүх юм нь дэндүү ойрхон санагдаад, орондоо орохдоо баахан бодож байгаад унтаад өгөв. Гүйцэт уншиж дүүргээгүй л дээ.

            Тэгээд юу болсон гэж санана???  Учиргүй юм гэж байдаггүй гэдэг үнэхээр ҮНЭН. ГЭСЭР туульс бол БӨӨгийн тухай, бөөгийн шинжлэх ухаан тэр чигээрээ. Ёстой сюрприз- surprise гэдэг чинь энэ биз дээ. Хатан өжийн даалгавар ч үнэндээ биширмээр зүйл байж.

МӨНГӨ

МӨНГӨ

            Онгодууд үүрээр 5 цагийн үед сэрээж, үүрэг өгдгийг сүүлийн үед мэдрээд чагнадаг болчихож. Энэ өглөө\27/XI\ бас л бич бич бич гэв.  Юу билээ гэж бодтол “мөнгө”-ийг бич гэх шиг, өө за за, мэддэг сайхан сэдэв гэтэл тоншоод авав. Өмнөхөө дүүргээгүй байхад дахиад л нэмээд гэж бодонгуут “өр төлөөсөө дуусгах ёстой юм биш үү” гэв. Өр ширгүй шдээ? гэтэл “ноён байхдаа номхон ардуудаас хураагаа биз дээ чи” гэв. Би юу даа? Өө яанаа, ямар булай юм бэ, урд насны л юм байх нь гэж сэтгээд, тэгээд тэрийг нь би төлөх юм байх даа гэтэл “өөр хэн байхав үр минь, газар нутгаа авч үлдэхийн тулд тэр үеийн ноёдууд арга мэх хэрэглэн есөн цагааныг бэлтгэж  Манжийн хаанд өргөл барьцанд өргөж хоёр зууныг дамнасан, хамгийн хүнд үе байсан байх шүү. Хэмжээлшгүй хүнд ачаа даваа байсан юм” гэв. Тэгээд тэр нь өр төлөөс болоод байдаг, ардуудыг л зовоож дээ гэж бодов. Тэр хүнийг “Цахилаат баян” гэдэг байсан юм уу? гэтэл “тэр бас л чиний нэг хувилбар, харин ч арвин үйлтэй, аваа өгөөтэй, арга чадалтай нэгэн байсан юм” гэв. Ашгүй дээ, нэгнийх нь учрыг мэдчихлээ гээд давраад “нөгөө Австри унгарын хатан гээд байгаа нь хэн билээ” гэчихэв. “За одоо болно, чиний тархи амрыг л сэтгэнэ шүү. Танайхны хэллэгээр бол 19-р зууны их ойрхны түүх учраас үр чи өөрөө хайгаад уншихад төвөггүй ээ, ямар бидний үеийнхийг сэргээх гэж байгаа биш” гэлээ. Мөн бололтой, хагалгааны дараа ухаан орохын өмнөхөн би үүлэн дээрх тансаг ордноор алхлаад байснаа дурсаад, лавлаад авсан минь энэ. Заа за, ёстой нэг, шар хаданд очихоор л юм болоод байх шиг. Хүмүүс уншихдаа Гээгэл ч өнгөрчээ, солиороод гэх байх даа. Ямартай ч,  өмнөх гурван төрлөө хагас хугас ч гэсэн тодлоод авчихлаа. Даалгавраа биелүүлж  л явна.

                Өр төлөөс нь “бичих юм” бол бас гайгүй, “мал малла” гэсэн бол яанаа, шөнөөр чоно, ирвэс байтугай чөөгий мөөгий, янз бүрийн чимээнээс айгаад гарч чадахгүй, тавьсан боохойноосоо цочиж зугатаагаад л... хэхэхэ

БУГШМАЛ, өмөөрөв

БУГШМАЛ, ӨМӨӨРӨВ

            Өнөөдөр үүрээр 5 цаг өнгөрч байхад сэрчихэв. Нэг сонин зүүд зүүдэлснээ тод саналаа. Төгсгөл нь хаа очиж сайнтай. Харин түүний өмнөх шөнө Соно зайран, Гэгээнээ хоёрыг дулаанаар зүүдэлсэн нь тод байснаас урьдахь зүүдүүд нэг л бүүр түүрхэн, тэгсхийгээд мартагдчихаад  байв. Халдун хайрханаас авсан цагаан чулуугаа дэрлэж хоноод бас 20 гариг өнгөрөв, учиртай бололтой оо.

            Энэ өдрийн бөөлөөний үеэр Хатан өжийгөөс \Өндөр Дээд Хатан, Дээдэс гэхлээр “үр чи, зүгээр л хатан өжий гэж бай гэсэн юм\ асуулаа.  “Бичих зүйлээ хэрхэн хүртээлтэй, аятайхан бичих вэ?” гэхэд Хатан өжий маань: “Үр чамайг,

Албаны ухаанд сургах гэж хичнээн хаврыг үдлээ дээ

Арван түгээмлээс эхсүүлээд ашдын Их Засгийг бичүүлэх гэж хөтөлсөн юм

Албаныхаараа мутарласан ч огт муу  үгүй

Амарчилж мутарласан ч өчүүхэн гэн үгүй дээ

Сурснаараа сургамжтай бич, сурах болно үрс

Ойлгосноороо оночтой бич, ойлгох болно үрс

Мэдэрснээрээ цэгц бич, мэдлэг болно үрсэд

Үзснээрээ үлгэрлэж бич,  үйл болог үрсэд

Тогтож уншсанд нь гэрэл гийнэ

Тоомсоргүй уншсан нь гэмтэйгээ үлдэмз

Гүйцэт уншсанд нь сэхээрэл болно

Гүйлгэж уншсан нь гэнэндээ үлдэмз” гэв.  

ЗЭМЛҮҮЛЭВ би

ЗЭМЛҮҮЛЭВ би

           

            Өнөөдрийн /2013-11-22/ бөөлөөнөөр Хатан өжий бууж хэлэх сургаалаа хатуухан айлдлаа. Миний бичсэн “Буруу, муу, болохгүй” –д сэтгэл дундуур байв.  

            “Үр минь чи, өчүүхэн зүйлийг өдөр алгуурлан бичихдээ ингээд л боллоо гэж сэтгэл баясна уу. Өм цөм энд тэндээс нь бичлээ дэг. Ядаж чи дүгнээд хэдэн үгийг эцэст нь нэмж чадсангүй юу” гэв.

            Би мунхаг тархиа өмөөрч “Өө, Хатан өжий минь, ихээр нь бичвэл урт байна гээд олон хүн уншихгүй ээ, овоохон юм биччихвэл зарим нь “гайхууллаа гэнэ, мэдэмхийрлээ гэнэ, их толгойллоо гэнэ, хэцүү шүү дээ, одоо үед, хүмүүсийн хэл амнаас айдаг юм” гээд хэлчихсэн чинь бөөн юм болов оо.

БУРУУ, МУУ, БОЛОХГҮЙ

            Миний хувьд 108 бөөлөөг бусдаас нууцлах шалтгаан олсонгүй. Харин ч гэгээрлээс гэгээрэл рүү зүтгэж, зорьж буй бидний гэгээтэй үйлсийн чухал нэгэн үйл нь гэж бодов. Бусад /бөө/ нь ч бас үлгэр дууриалал болгоод өөрсдийгөө засаж, өвгөд буурлуудынхаа СУУ Ухаанаас бага, их болов сурч авбал нийт зон олонд тустай, ашигтай, дэмтэйсэн.

            Сорхагтан бэхи Хатны Алтан Шар Сударт: “...Буруу бүгдээр зөвийг дийлүүлдэг хүн хорлол  төрийн тураал...” гэсэн бий. Ухаант буурал дээдсүүд энэ аугаа судартаа  өнөөгийн нийГЭМийг урьдчилан тааж бус, зөгнөж бус, зөн мэдрэмж, ул мөр, ухаан ур дүй, алдаа ололтоосоо ухан мэдэж дурайтал хэлсэн байдаг. Цөвүүн цаг ирчихсэн, чимээгүй хар, нялуун дайнд нэрвэгдэж байгаа нь ч үнэн болсон үе. Зөв, бурууг ялгахаа байсан цаг.

           

            Улаач миний найм дахь бөөлөөний үеэр Дээд Хатан Өжий: “...Бурууг, мууг, болохгүйг мэдэж ухаагүй цагт, үүнийг зөв-сайн-болох-оос ялгаж ойлгож сураагүй үед цөвүүн цагийн нийГЭМд зөвөөр сэтгэж, зөвөөр сэхээрч, зөв гэгээрнэ гэдэг нь цаг хугацаа, хүч шаардсан, хүндхэн үйл болно доо. Та нарын ариун үйлийг ч тэнэг бүдүүлэг, мухар сүсэг бишрэл, гажиг хүмүүсийн жүжиглэл гээд байгаа биш үү??? Зөв нь аль юм? Буруу нь юу юм? Бум түмэн ардад хэрхэн ойлгуулах юм?